BİLİNÇ ve VİCDAN 

Bilinç ve vicdan ikiz kardeş gibidir; bilinç kapanırsa vicdan körelir. 

Bilinç; bilme yetisi. İnsanın kendisini, çevresini ve olup bitenleri kavrama ve fark etme yetisi. Kısa bir tanımla; insanın kendi varlığının farkına varma yetisi. 

Sosyolojik açıdan değerlendirmeye girdiğimizde; farklı insan öbekleri içinde yaşayan insanın, farklı özellikler gösterdiği görülmüştür. Yani; sosyal, siyasal ve dini çevre insanın farklı dönem ve ortamlarda, farklı bilinç düzeyinde bulunmasına yol açmıştır. 

Vicdan ise; insanın görgü ve bilgileriyle kendini yargılama yetisidir.       

Sözcüğün Latince kökenindeki bilinç anlamı bu yetinin bir bilinç işi olduğunu açıklar. Hatta Fransızca da bilinç ve vicdan aynı sözcükle karşılanmaktadır. İkisi arasındaki kavram ayrılığı: Bilincin algılama, vicdanın yargılama işini gerçekleştirmesidir. 

Bilinç; bilme yetisi. Bu yetinin gelişmesi için; insanın okuması, öğrenmesi, sorgulaması gerekir. Bunu istemeyen bir düzen, insanın bilinçlenmesini engeller. Bilinçsiz insan, kendisini yargılayan en önemli unsur olan vicdandan yoksun kalır. Toplum; cahil, bilinçsiz dolaysıyla vicdansız insanların olduğu yöne doğru gider     

Toplumu yönlendiren bir olgu da töredir. Yani örf adet gelenek bilimi. Sosyal değerleri kapsar. Bu nedenle çeşitli sosyal, ekonomik, dini özellikleri olan topluluklar   çeşitli farklılıklar gösterebilir. Toplumun ekonomik koşullarındaki değişiklik, toplumun töresini de değiştirir. Bu nedenle töreye tutucu ve her türlü ilerlemeyi engelleyici bir karakter verilmiştir. Burjuva töresi her türlü gelişmeyi engeller. Hâlbuki diyalektik materyalizm ise; devrimin evrim yasasına uygun olarak, kişinin kendi kendisini aşmasını öğütler. Kendini aşmak; her alandaki oluşum olanaklarına katılmak demektir. 

Metafizik düşüncenin egemen olduğu burjuva toplumu; toplumun gelişme ve oluşum olanaklarına katılmayı engeller. Bunu; Tanrının buyruğu ya da aklın ve ruhun yaratıcısı sayar. 

Kapitalist düzenlerde, her zaman bilinçsiz toplum tercih edilir. Çünkü, bilinçsiz cahil toplumu yönetmek daha kolaydır. O nedenle töre ve dini söylemler ön plana çıkarılır ve bu konu üzerinde hamaset nutukları atılır. Bu nedenle; bilinçsizce yetişen toplumlarda da vicdan körelir. 

Her zaman; dini, töreyi ön plana çıkarıp bu iki unsuru topluma baskı aracı olarak kullananlar, sosyal bir olayda tüm bunları unutup çıkarlarına geldiği gibi hareket ediyorlar. Uzunca bir süredir tüm dünyayı etkileyen, ülkemizi daha da sarsan pandemi sürecinde de gördük ki; zenginliklerine zenginlik katan kapitalist burjuvazi, evine bir lokma ekmek götürme peşinde koşan geniş kitlelerin elindeki lokmayı da alma amacında.  

Nedense bu coğrafyanın her yerinde vicdansızlıkları görmek olası. Çünkü bilinç yok olmuş vicdan körelmiş! 

Şerif KAYA